Jacobus Hendrik was die seun van Isaak Petrus Jacobus van der Westhuizen en Anna Catharina van der Westhuizen.
Links: Jacobus Hendrik van der Westhuizen.
Regs:
Hendrika Christina Wilhelmina Loots.
Die blankes in Suid-Afrika se binneland het tot 1860 (met
die ontdekking van diamante) en 1886 (goud), hoofsaaklik die beroep van boer
beoefen. Skielik het Suid-Afrika ‘n
industriële land geword. Die boere moes
nou kompeteer met geskoolde mededingers en uitlandse fortuinsoekers. Hierdie ongelykheid en die afwisselende
natuurrampe, soos droogtes, veesiektes en sprinkane het veroorsaak dat baie van
die boere nie die mas kon opkom nie. Uitgeboerde verarmdes het oral hul gronde verloor en as bywoners op
plase of as arbeiders op die myne ‘n bestaan probeer maak. Dit het as die Armblanke-vraagstuk bekend
geword.
Om die arm boere te help, het die Arbeidskolonie
kommissie briefies uitgegee, sodat hulle uit die Kommissie se winkels aan die
lewe kon bly. Die winkel is
saans na werk oopgesluit. Aankope was op
skuld gedoen en Saterdae, wanneer die werkers betaal was, is die winkelskuld
vereffen. Die belangrikste aankope was
mieliemeel, meel en varkvet. Laterjare
het Hennie se seun Kola as klerk in die
Kommissiewinkel op Schroder gewerk en was daarna as bestuurder van Alheit se
Kommissiewinkel aangestel.
Lenie Hechter (foto: links); Andries se vrou Hetta saam met Lenie Hechter (foto: regs)
Die seuns Piet, Fred en Hendrik het op Kakamas skoolgegaan. Piet het sy opleiding in H.S. Kakamas en Graaff-Reinet gehad. Hy was 'nSt. 8. onderwyser. Fred het langs die Boegoebergskema geboer. Hendrik het op Graaff- Reinet as onderwyser gaan studeer.
Jacobus Hendrik en sy vrou Hennie het aanvanklik met hulle vee as bywoners op die plaas Bloukrans, wat aan die Katrivier geleë is en wat aan Tobias de Klerk behoort het, gewoon. Hiervandaan het hulle met die ossewa weggetrek en hulle in die omgewing van Prieska en Draghoender (4 km suid van Marydale) gaan vestig. Saam met sy boerdery het Jacobus Hendrik ook transport gery.
Die Prieska gemeente is op 11 Maart 1878 gestig. In die beginjare is die eredienste onder bokseile gehou. Later jare is ’n groot
tent opgeslaan as die gemeente deur haar eerste konsulent, Ds. Jordaan, die
predikant van Victoria-Wes, besoek is. Die noordelike grens van die gemeente oorskry op geen punt die Oranjerivier nie, en dit is ondanks die feit dat daar toe reeds etlike plase noord van die
Oranje was wat deur lidmate van die gemeente bewoon is. Die rede hiervoor is dat Griekwaland-Wes in 1878 nog ’n Britse
Kroonkolonie buite die limiete van die Kaapkolonie was. Eers na 1880 kon die
Kerkraad van Prieska amptelik Griekwaland-Wes betrek, nadat die Kaapse Parlement
’n wetsontwerp aangeneem het dat Griekwaland-Wes by die Kaapkolonie ingelyf is. Vanaf 1886 aanvaar Prieska ook
verantwoordelikheid vir lidmate noord van die Oranje. Die eerste predikant van die gemeente was
ds. A Ahrbeck en die eerste kerkraad het uit 6 lede bestaan. Die eerste
kerkgebou is in 1881-2 opgerig en het £4,500 gekos. Die boumateriaal is in Port
Elizabeth aangekoop en moes by Aberdeen stasie afgehaal word. Ds. Ahrbeck is deur ds. RJ van Niekerk
opgevolg. (http://www.noordkaapland.co.za/prieska/)
Prieska se ou NG kerkgebou, afgeneem omstreeks 1916. Dit is
ingewy op 8 September 1883 en
was in gebruik tot 1920, toe dit gesloop is om plek te maak vir die nuwe kerk.
Hennie het twee baba dogtertjies kort na hul geboorte aan die dood verloor. Hulle is op plase naby Prieska begrawe. Hulle seun, Izak, het altyd gesê dat hy die graffies wou gaan opmaak, maar het nooit daarby uitgekom nie.
Hennie het twee baba dogtertjies kort na hul geboorte aan die dood verloor. Hulle is op plase naby Prieska begrawe. Hulle seun, Izak, het altyd gesê dat hy die graffies wou gaan opmaak, maar het nooit daarby uitgekom nie.
Eerw.
Christiaan Wilhelm Heinrich Schroder het in 1872 by Baviaanskranz
(Bobbejaankrans) die potensiaal van die Benede-Oranjerivier as
besproeiingsgebied besef.
Ds.
Barend P.J. Marchand het vanaf 1886 die Armblanke vraagstuk by die
N.G. Kerk sinode bespreek. Hy het die
idee vir die stigting van arbeidskolonies, waarvolgens die verarmde uitgeboerde
mense weer op grond gevestig sou word en waar hulle kinders skole sou kon
bywoon aangevoer. Marchand se visie vir
arbeidskolonies is simpatiek ontvang en in 1894 is ‘n Kommissie vir
Arbeidskolonies saamgestel. In 1895 is daar besprekings
gehou oor waar die mees geskikte plekke op die platteland vir hierdie projek
sou wees. Eerw. Schroder was toevallig
in die omgewing en toe hy genader word, het hy spontaan sy vinger op die kaart
teen die muur op ‘n rif in die Oranje-rivier, bekend as Neus, gedruk
en gesê: “hier”. Hy het
aangevoer dat die water wat by Neus uitgehaal sal word, die gronde van Neus,
Soetap en Kakamas tot by die mond van die Hartebeesrivier sou kon besproei.
As gevolg van die droogte en runderpes van 1897 het
die getalle van uitgeboerde armes gegroei.
In dieselfde jaar is
daar aanbeveel dat die arbeidskolonie by Kakamas sou wees. Die hoofdoel van die kolonie sou wees om werk,
‘n goeie verdienste en uitkoms aan verarmde gesinne te bied en om vir hulle ‘n
goeie bestaan te verseker en van agteruitgang te red. Die plase Kakamas, Soetap en Neus is deur die
regering gereserveer. Die werk sou onder die leiding van Eerw. Schroder begin word, met
die uitkoop van plase, die verkryging van gereedskap en die koloniste wat self
die arbeiders sou wees teen drie sjielings (30c) per dag vir volwassenes, twee
sjielings (20c) vir groter seuns en een sjieling (10c) vir kleiner seuns, sodat
hulle hul gesinne kon onderhou.
Eerw
Schroder is gevra om te help met die aanlê van die vore. Hy het in 1898 magtiging gekry om 24 donkies
te koop. Hofmeyr,’n kolonis het in samewerking
met Schroder die verlangde getal ploeë aangeskaf. Indien die vaders van die onderskeie gesinne
nie met 3 sjielings per dag kon uitkom nie, sou ‘n voorskot toegestaan word wat
aan die oordeel van Schroder gelaat sou word.
Voorts het hulle ‘n onderneming gemaak, om sodra die
voor klaar is, ‘n 6-morg erf teen 2 pond of 2 pond 10 per jaar aan hierdie
koloniste te verhuur.
Die werk het in Junie 1898 met 24 donkies, ‘n
sinkstoor, waarin die koloniste plaaslik lewensmiddele kan aankoop, twee tente
vir skool en kerkgebruik, pikke, grawe, koevoete, borries (‘n draagbaar vir die
weg en aandra van klippe), klipbore, hamers en dinamiet begin.
Intussen
het die nuus van die arbeidskolonie se stigting soos ‘n veldbrand
versprei. Getuigskrifte moes van die
predikante bekom word, waarin bevestig is dat die voornemende koloniste
karaktervas en met ‘n hoë integriteit was en bowenal oor geen heenkome geskik
het nie. Die koloniste het hul skamele
besittings gepak en met hul donkiekarretjies of
met ‘n ysterwielwa, deur osse getrek, na die ‘beloofde land”
getrek. Baie van die pioniers was vir
tot twee maande op die trekpad. Die
diere was maer en verswak. In ‘n paar gevalle
het die trekdiere gevrek en is die waens deur die pioniers self getrek. Omdat dit so warm was het baie mense
gedurende die nag getrek.
Die
opening van die watervoor was op 03/07/1898 . Baie van die gesinne het onder bome en bosse
geslaap as skuiling vir die eerste paar weke.
Daar is ywerig aan die werk gespring.
Van die begin af was daar probleme, maar Schroder se positiewe
gesindheid het gebly. Hy het egter hulp
versoek en Japie Lutz is aangestel. Lutz
was ‘n gebore ingenieur. Die koloniste
was besiel. Die vore is op twee punte
begin en dit was ‘n groot oomblik toe die twee punte bymekaar uitkom. Daar was gejubel en feesgevier. Hierna moes die walle van die Oranjerivier ontbos en
gelykgemaak word.
In
1898 was daar reeds 25 gesinne by Neus bymekaar. Oktober
1898 was daar al oesies van klein tuintjies by Neus. Daar was op daardie
stadium nog geen baksteengeboue nie. Die
lewe vir die koloniste was ‘n tipe kamplewe.
Die koloniste wat nie tente gehad het nie, het riethuise gebou. Sommige tente is deur die
arbeidskoloniekomissie voorsien. Voorrade is
op skuld aangekoop by die AKK paktent, waarvan Schroder ook die bestuurder
was. Op betaaldag was die rekeninge
betaal. Hieruit het die latere AKK
winkels ontstaan, waar koloniste hul produkte vir ‘n “good for” bewys verhandel
het en dan kon daar met die bewys weer die nodige aankope gedoen word. Daar was ‘n mate van bitterheid oor die
stelsel, want die koloniste het op die manier selde kontant voor hande gehad
nie. Hulle kon ook nie koop waar hulle
wou, soos byvoorbeeld van rondreisende smouse en handelaars nie. Negosieware is van die naaste spoorwegstasie
De Aar met donkiewaens vervoer en dit het
ongeveer drie weke geneem. Dit was
haglike en armoedige omstandighede en die mans het baie hard gewerk.
Toe
die koloniste by Soetap se berg gekom het, moes hulle noodgedwonge twee
skotskarre vir die aanry van gruis aanskaf.
Die koloniste het besluit om self die skotskarre te trek, aangesien
trekdiere te veel van ‘n soekery kon afgee.
In humoristiese gesindheid is die manne byname van trekdiere gegee, soos
Blokland, Rondeberg, Donkerveld, Wiegman, Frisveld en Spikkels. Saans is daar eenvoudige kos geëet en
huisgodsdiens gehou. In die wakis, in
doeke toegedraai was die Nederlandse Bybel.
Die
kerklike verrigtinge het onder ‘n groot olienhoutboom plaasgevind. Met die uitleg en konstruksie van die voor
was daar ‘n rietsteiergeboutjie wat die koloniste opgerig het, wat as skool in
die week en as kerk oor die naweek gedien het.
Die preekstoel was ‘n leë negosiekis, waaragter die leraar gestaan het. Die burgers moes beginselvas en kerkliewend
wees. Niemand kon ‘n erfhouer word indien
hy nie ‘n gemeentelid van die kerk was nie en wanneer daar tekens van die
versuim van openbare godsdiens was, is die koloniste voor die kommissie gedaag
en gewaarsku en in gevalle van uiterstes is hulle onder sensuur geplaas, of
selfs van die kolonie weggewys.
In
1898 is Kakamas se eerste skool geopen in ‘n tent by Neus, die beginpunt van
die nedersetting. Catharine du Plessis,
‘n jong weduwee het vir die sowat 30 kinders skoolgehou. Die kinders was gretig om skool te gaan, ook
Sondae met Sondagskool. Later is ‘n
rietskooltjie wat ruimer was opgerig.
Soos die werkers met die voor gevorder het, moes die kamp al nader aan
Kakamas verskuif. By die derde en vierde
stanings word rietsteierskool/kerke opgerig.
Hierna is die voor na die oorkant van die
Hartebeesrivier verby die huidige Alheit en Marchand op pad na Augrabies
verleng. Die besproeiingsgebiede langs die
Suidoewer was onder meer: Neus; Soetap;
Truter; Alheit; Marchand en Renosterkop.
Uit: Laerskool
Sentraal: Ons eer jou gedagtenis
In
1899 is die eerste erwe van ses morge elk uitgegee aan aansoekers wat met die
uitkap van die voor behulpsaam was. Ook
het hulle gratis weiveld vir 20 grootvee en 25 kleinvee gekry. Die aansoekers moes ‘n getuigskrif van die
kerkraad bekom.
Met
die uitbreek van die Anglo boereoorlog kon sommige van die koloniste nie wag om
vir Transvaal te hulp te snel nie. Die koloniste is gevra om kalm en rustig voor
te gaan met hulle werk, maar ten spyte van alle waarkuwings het ‘n kommando van
50 burgers op 13 Maart 1900 by Kmdt. Steenkamp aangesluit. By Doringnek het hulle gehoor van die oorgawe
van Genl. Piet Cronje met meer as 3000 man by Paardeberg en dat Steenkamp deur
Christiaan de Wet teruggeroep is. Die
meeste van die manne het wapens neergelê by Kenhardt en het stil-stil
huiswaarts gekeer na die ses week lange opstand.
Toe
die boeremagte weer die Kaapkolonie binneval, het die mense van Noordwes
Kaapland weer in opstand gekom. Binne ‘n
paar dae het 17 mans van Kakamas aangesluit.
Op pad na Kenhardt is daar oorhaastig besluit om ‘n aantal kleuringe by
Naroegas aan te durf. Op Donderdag 23
Mei 1901, het ‘n paar manne wat in ‘n hinderlaag gelei word deur goed gewapende
basters, geval.
EGGSA
In
die laaste rietsteierskool is Pieter Beyers as eerste opgeleide onderwyser in
1902 aangestel. Die voertaal in die
skool was Engels, waaroor baie boere kwaad was na die Anglo-boereoorlog, soveel
so dat sommige ouers nie hulle kinders skooltoe wou stuur nie. In die distrik het talle skole tot stand
gekom o.a. Lutzburg, Alheit, Schroder,
Neus, Marchand en Kakamas- Oos. Op
Kakamas het leerkragte ook opleiding ontvang.
Kwekelingonderwysers is opgelei nadat die kerkskool in 1904 en die
pastorie in 1906 gebou is. Die koloniste
het self in hul armoede, met karige gereedskap die bouwerk gedoen.
Gedurende die Anglo Boereoorlog was die vordering aan
die vore maar baie stadig, maar sedert April 1903 het dit weer op dreef gekom. In
1904 is ’n “school-kerk-zaal” met omtrent 600 sitplekke gebou. Die kommissie
wat verantwoordelik was vir die oprigting is bygestaan deur “koloniste”” wat
teen geringe betaling al die stene en sand voorsien het en die gebou opgerig
het. Die “koloniste” van die arbeidskolonie het die nodig sink, hout en planke
voorsien. As gevolg van die groot getal kinders is ’n deel van die saal later
afgesny en is nog 6 klaskamers aangebou. (http://www.noordkaapland.co.za/kakamas/)
In
1907 is die Benede Oranjerivier gebied met kwaai oorstromings getref. Malaria en maagkoors het die kolonise erg
getref as gevolg van die besoedelde
water. Dit het tot gevolg gehad dat 23
inwonders van Kakamas gesterf het. Gedurende 1908 het die volgende vyf wyke aan
die Suidvoor wat oor 17 km gestrek het, al bestaan: Neus, Soetap, Kakamas, Drifeiland en Hartebeesriviermond.
Die Gemsbok. Julie 2004
Op
13 Augustus 1909 het die A.K.K. besluit om ‘n pont aan te koop om by
Kakamasdrift te gebruik, sowat twee myl laer af in die rivier, vanwaar die brug
later gebou is. Die naam Kakamasdrift
bestaan lank voor die stigting van die kolonie.
Vroeër jare was ‘n skuit die enigste vervoermiddel oor die rivier. Dit was ‘n drif genoem, omdat die beeste daar
deur die rivier gejaag was. Die
grootste oorweging vir die aankoop van die pont was die Noordvoor wat toe nog
in aanbou was. Die pont is vroeg in
Desember 1909 in gebruik geneem. Die volgende besproeiingsgebiede lê langs die Noordoewer: Baviaanskrans; Lutzburg; Schroder; Cillie; Drifeiland; Paardeneiland en Witkopeiland.
Toe erwe beskikbaar raak op Kakamas het die Jacobus
Hendrik van der Westhuizen aansoek gedoen vir 'n erf en het hulle in 1911 'n
erf in Schroder gekry. Jacobus Hendrik ,
sy vrou en hulle agt kinders het met ossewa na Schroder op Kakamas
vertrek. Aangesien daar toe nog nie ‘n
brug was om mee oor die Oranjerivier te gaan nie, het hulle besluit om by die
Kakamasdrift met die waens deur die vlak water te trek.
Die oggend van 9 Junie 1911, toe hulle deur die drif
moes trek (die kleurling touleier het al reggestaan voor die osse om te begin
trek), het Jacobus Hendrik 'n riem sien lê.
Hy het gebuk om dit op te tel en het net daar vooroor geval en gesterf. Die polisie was gou daar en sy vrou Hennie
was daarvan beskuldig dat sy vir hom gif ingegee het. Sy het baie probleme met die polisie gehad,
totdat daar bevind was dat hy aan hartversaking dood is. Jacobus Hendrik het sy vrou as weduwee
agtergelaat met hulle jongste kind, Hendrik, wat minder as ‘n maand oud was.
eGGSA
library Gravestones in South Africa Northern Cape : Noordkaap Northern Cape,
KAKAMAS, Urban area Northern Cape, KAKAMAS, Soetap cemetery W - Surnames ::
Vanne - W WESTHUIZEN Jakobus H., v.d. 1866-1911
In Julie 1911 het Kakamas ’n selfstandige gemeente geword. Ds. Hofmeyr is as eerste leraar bevestig.
Sonder haar man, sonder geld en met agt kinders, moes
dit baie moeilik vir Hennie gewees het.
Sy het eenkeer aan haar jongste seun, Hendrik, vertel dat sy in daardie jare
“stof” uitgehuil het. Alle lede van die
gesin, wat moontlik kon werk, moes uitspring om te help. Die vier oudste seuns
Izak (21jr.), Johannes Hendrik (18 jr.), Kola (16 jr.) en Andries (12 jr.) het help grawe aan die kanaal, wat water aan
die erwe moes voorsien. Hiervoor was
hulle een en ses (15c) per dag betaal. kan
Wa-tente, tente en rietsteierhuise was die woonplekke
van die koloniste en die meeste van die tente was oud, gehawend en
verslete. Ontberings was ‘n lewenswyse. ‘n Hartbeeshuis se mure
was van riet en dwarslatte en met mis en klei gepleister. Die dak was van riet, strooi of
duinegras. Die benaming harbeeshuisie is
afkomstig van die gebruik van ‘n harde biesie, in die volksmond hardbies en
later hartbees. Pleisterklei het bestaan
uit ‘n mengsel van vier dele klei en een deel beesmis goed ingesuur en deeglik
deurgewerk. In geval van barsies wat
later ontstaan word die mure met ‘n beesmisflodder opgevul die vloere was
gesmeer met klei afkomstig van miershope en beesmis.
Klere was min en gelap, soveel so dat sommige van die
mense snags sonder klere was, terwyl dit wat hulle gehad het oor ‘n bossie moes
droog word, nadat dit gewas is. Meelsakkies
wat van materiaal gemaak is, is met boerseep herhaaldelik gewas, totdat die
letters daarop dof geraak het. Daarvan
is gewoonlik onderklere vir die kinders gemaak.
Selfs die sagte toutjie waarmee die sakkies toegestik is, is gebruik vir
naaldwerk en die nate is daarmee toegewerk, aangesien daar nie gare was nie. Om hulle inkomste aan te vul het Hennie hulle bure se
wasgoed teen 'n sjieling (10c) per bondel gewas. Sy het 'n plat klip gehad waarteen sy die
wasgoed geslaan het om dit skoon te kry.
Hierna is die wasgoed uitgehang om in die son droog te word.
Elke gesin het hul eie kookskerm gehad en bakoonde wat die vroue self met behulp van die groter kinders gebou het. Kos was skaars en is in driepootpotte op die vuur buite
in die skerm gaargemaak. Daar was nie
altyd brood nie, omdat hulle nie altyd meel en koring gehad het nie en koffie
is van die wortels van die Witgatboom gemaak.
Die
witgatboom is wydverspreid in die omgewing aangetref. Die seuns moes bome met sappige wortels
soek. Die wortels is uitgegrawe, in
gerieflike lengtes opgekap en die fyn worteltjies en sand met ‘n knipmes
verwyder. ‘n Goeie wortel het ‘n harde
pit met sagte vleis. Met die platkant
van ‘n byl is die veselrige vleis afgekap en vir twee tot drie dae in ‘n sak
bedek sodat dit kon sweet. Sodra die
vessel ‘n soet smaak gehad het, was dit gereed om oop in die son te lê om droog
te word. Die houtvesel is die “koffie”. Dit is soos koffiepitte in ‘n pot gebrand tot
‘n bruinerige kleur, afgekoel en met behulp van ‘n koffiemeul gemaal.
Kakamas winkel
Ook
was daar die Jode-handelaars. Diegene
wat wel ‘n bietjie kontant in die hande kon kry, het stilweg by hulle
gekoop. Die manne soos Frankenfeldt,
Levinsohn, Scholnick en ‘n ander paar was welbekend in die omgewing met hul eie
toegeruste winkel en ‘n eie verkoopstegniek.
Ander koloniste het onderhandel om op skuld te koop en daar was ‘n wederwydse
vertrouenswaardigheid tussen die koloniste en die handelaars.
Dan
was daar ook smouse wat van plaas tot plaas met hul muilwaentjies gery het. Die smouse is soos gaste op die plase ontvang. Aan hullle is ‘n staning gegee en hulle ware
is op ‘n bokseil uitgestal. Van die
smouse het ‘n ekstra waentjie gehad om die velle van slaggoed in te
vervoer. Die velle het vir die betaling
van die negosiegoed gesorg. Sommiges het
te voet gesmous van plaas tot plaas, met hul bondeltjie smousgoed op die rug,
vandaar die benaming bondeldraers. Die bondel kon egter nie te groot wees nie,
daarom was die smousgoed meerendeels ligte en klein noodsaaklikhede, soos
naaldwerkbenodigdhede, medisyne en
kruie, mooimaakgoed, snuisterye en juweliersware.
In
daardie jare was daar nie ‘n dokter, hospitale, aptekers of verpleegsters
nie. Die naaste dokter was tien ure heen
en weer te perd vanaf Kakamas tot op Upington en nog verder tot op Kenhardt. Die hoë koste en die ontberinge waaraan
pasiente blootgestel is, het verhoed dat
mense die dokter gaan sien het.
Tuisversorging was baie goed en die vroue het van huis tot huis hul ervarings
met mekaar bespreek en gedagtes
gewissel. Die bloubottel of
kasterolie is vir baie kwale gebruik. Die huisapteek met sy skuifdekseltjie en
Lennon handelsmerk met sy handleiding het as medikasie gedien. “Fever pain
tablets” het deel uitgemaak van die huisapteek en verder is daar met behulp van
boererate gedokter. Hennie was in daardie jare ‘n geregistreerde vroetvrou
in Kakamas. Sy het ook baie mense met
siektes gehelp en met boererate gedokter. So het sy ‘n verdere inkomste gemaak om haar kinders
aan die lewe te hou. Haar seun, Izak,
was eers ‘n kwekeling onderwyser op die plase, Prieskaspoort en Kraanvoëlpan. Hy het verder gaan
studeer op Graaff-Reinet. Uit haar
inkomste van wasgoed was en haar dienste as vroedvrou, het sy gehelp om vir Izak
se onderwysstudies te betaal.
Op
09/01/1913 het Ds.
P.J.B Shaw en sy vrou na Kakamas gegaan .
Ds. Shaw en sy eggenote het al die lief en leed van die gemeente in hul
groeijare meegemaak. Die trep karretjie
wat deur een perd genaamd Frank getrek was, was hulle vervoermiddel waarmee
gemeentewerk gedoen en besoek gebring was.
Johanna Jacomina is, die enigste van der Westhuizen
dogter van hierdie gesin, is in 1910 met Frederick Edward Hugh Dickinson, 'n
rondgaande onderwyser van Ierse afkoms, wat gedurende die Anglo-Boereoorlog na
Suid-Afrika gekom het, getroud. Sy het
'n enigste kind, Howard gehad, wat op 3
Februarie 1912 gebore is. Johanna
Jacomina is op 22 jarige ouderdom, op 19 Januarie 1914 in Schroder, Kakamas,
oorlede. Sy het saam met haar baba
masels gekry, en sy is daaraan oorlede.
Howard was hierna deur sy ouma Hennie saam met Hennie se seun Hendrik, aan
haar bors grootgemaak.
Die
eerste wêreldoorlog het op Dinsdag 4 Augustus 1914 uitgebreek. Meer as 20 lande en bykans ‘n driekwart van
die wêreldbevolking was daarby betrokke.
Suid Afrika het saam met Engeland tot die oorlog teen Duitsland
toegetree. Daar was ook besluit om Duits
Suidwes-Afrika van die Duitsers af te neem.
Oor die algemeen was die burgers baie teen die deelname aan die oorlog
gekant. Genl. De Wet was oortuig daarvan dat die Unieregering teen volkswil
handel en het wapens opgeneem om te protesteer.
Dit het uitgeloop uit op ‘n rebellie, waarop gehoop is om die Vryheid
van die Transvalers en Vrystaters te herwin.
Die AKK het kennis geneem van die opstand van Luitenant Kolonel Manie
Marits en van die feit dat hy Kakamas in besit geneem het. Maritz het die kant van die Duitsers gekies
en het teen die Unieregering in opstand gekom. Hennie
se derde oudste kind, Johannes Hendrik, het gesterf in 'n oefening
gedurende die Rebellie van 1914.
Hennie hertrou in ongeveer 1914 met Jan Christoffel
Hechter, geb. 01/09/1853 ,
oorl.10 Mei 1958 (of 48).
Jan Christoffel Hechter
Hendrika Christina Wilhelmina (geb.Loots) van der
Westhuizen
Oupa Hechter en ouma Hennie met haar kleinkinders
Uit hierdie huwelik is daar ‘n dogter gebore, dus ‘n
halfsuster van die Van der Westhuizen kinders.
Sy was Helena Antoinet (Lenie) Hechter, geb. 01/05/1915 , oorl. 15/05/1986 , trou met Karel Johannes
Christiaan (Basie) BURGER, geb. 25/10/1913 , oorl. 13/04/1981 . As jong
meisie het Lenie haar opleiding in huishoudkunde op George gekry. Haar man, Basie, was ‘n spoorwegwerker op
Witbank.
Sy het ‘n
moeilike lewe gehad. Hulle het darem die voordeel gehad dat sy en haar kinders verniet kon treinry.
Die kinders se klere is aangegee van die oudste tot die jongste. Sy het dikwels pakke klere aan Andries se vrou, Hetta, gestuur vir haar kinders. Hetta het dan die klere verwerk, sodat dit nie presies gelyk het soos dit wat sy ontvang het nie. Hetta het op daardie stadium nog net vir Gerrie en Hennie gehad. Lenie en Basie het 4 seuns en 2 dogters gehad: Joppie BURGER; Jan
Die seuns Piet, Fred en Hendrik het op Kakamas skoolgegaan. Piet het sy opleiding in H.S. Kakamas en Graaff-Reinet gehad. Hy was 'n
Hennie was 'n sterk vrou met 'n vurige humeur. Van die kleinkinders het onthou hoe sy een
Kersfees die Kersfeestafel met alles wat daarop was, omgekeer het, omdat sy
kwaad was. Sy is op 02/07/1939 in Kendal, Transvaal oorlede en is op Kakamas begrawe. Haar grafskrif
“Wat sy kon doen, het sy gedoen” was baie gepas.
Hennie se begrafnis
eGGSA library
Gravestones in South Africa Northern Cape : Noordkaap Northern Cape, KAKAMAS,
Urban area Northern Cape, KAKAMAS, Soetap cemetery W - Surnames :: Vanne - W
WESTHUIZEN Jacobus Hendrik, van der 1866-1911 & Hendrika Wilhelmina nee
LOOTS 1872-1939
